Aktywny Wypoczynek / Spacery i rowery

 

Szata roślinna i fauna obszarów należących do Gminy Jerzmanowice-Przeginia, jak i całej Wyżyny Krakowskiej już od początku XIX wieku budziły zainteresowanie przyrodników. Swoistą cechą odróżniającą ten obszar od innych regionów naszego kraju jest niezwykłe bogactwo i różnorodność szaty roślinnej oraz fauny, które niejednokrotnie zdumiewają nawet najbardziej doświadczonych przyrodników.
W jurajskich dolinkach występują bowiem obok siebie gatunki górskie i borealno-górskie typowe dla zimnego, wilgotnego klimatu północnych krajów oraz ciepłolubne, kserotermiczne, zwane często stepowymi, reprezentujące kraje południowe i południowo-wschodnie. Cieniste lasy przeplatają się w mozaikowych układach prześwietlonymi słońcem zaroślami i murawami skał wapiennych. Roślinność suchych wzgórz i zboczy sąsiaduje z bagiennymi łąkami i torfowiskami w dnach dolin. Szczególne bogactwo fauny i flory stosunkowo na niewielkim obszarze ma miejsce na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego z którym bezpośrednio graniczy Gminy Jerzmanowice-Przeginia, a część terenów należących do gminy stanowi otulinę tegoż parku.

 

Charakterystyczną cechą krajobrazu gminy Jerzmanowice-Przeginia, jak i całej Jury Krakowsko - Częstochowskiej, są potężne skały wapienne, zwane ostańcami. Tworzą one wspaniałe widoki i mnóstwo okazji do uprawiania wspinaczki skałkowej, a liczne jaskinie, którymi usiane są ich zbocza przyciągają skrywanymi tajemnicami spaleologów. Nie wiadomo dokładnie, ile grot znajduje się w wapiennych skałach - grotołazi ciągle poszukują nowych, a ich wyobraźnię rozpalają niezliczone legendy.
Na terenie gminy jest położony rezerwat przyrody "Dolina Szklarki" o pow. 47.3 ha. "Dolina Szklarki" jest rezerwatem leśnym, utworzonym w 1989 roku dla ochrony starodrzewia buczyny karpackiej i grądu oraz roślinności kserotermicznej i licznych form skalnych. W dolince warto zobaczyć źródło "Pióro", będące wywierzyskiem krasowym o wydajności ok. 60 l/s. Wypływ istnieje na kontakcie zbocza i dna doliny, strefą o długości ok. 25 m. Widoczne są wypływy bezpośrednio ze szczelin w wapieniu jurajskim. W rezerwacie przebiega okrężny szlak turystyczny.
Nad Jerzmanowicami wznosi się ostaniec "Skałka 502", najwyższy punkt Płaskowyżu Ojcowskiego (wg. ostatnich pomiarów jego wysokość wynosi 512,8 m n.p.m.), będący typowym przykładem wierzchowinowej formy skalnej o założeniach strukturalnych, powstałej w paleogenie, w warunkach klimatu tropikalnego (kras kopiasty). Z wierzchołka roztacza się przepiękna panorama na leżącą o 100 m poniżej dolinę Będkówki. Przy dobrych warunkach atmosferycznych widać także Beskidy z Babią Górą, a nawet poszarpane turnie tatrzańskie. Bezpośrednio u stóp Skałki, opadającej na południe jak gdyby progiem poprzecinanym żlebami, rozpościerają się zbocza, zasłane zrazu rumowiskiem głazów i krzakami jałowca, niżej urozmaicone zagajnikami świerków, sosen i buków. Z takich skłonów, których jest tutaj więcej wyłaniają się malownicze Skałki Jerzmanowickie o wyszukanych, fantazyjnych kształtach. Osobliwością terenu są również jaskinie jurajskie. Wyżyna Krakowsko-Częstochowska popularnie zwana Jurą jest drugim po Tatrach Zachodnich najważniejszym rejonem jaskiniowym Polski. Liczba poznanych tu jaskiń przekracza 1000.
Na terenie gminy Jerzmanowice-Przeginia położone są między innymi jaskinie: Jaskinia Nietoperzowa, Jaskinia Koziarnia, Jaskinia Dziewicza, Jaskinia Racławicka (Grzmiączka), Jaskinia Łabajowa, Jaskinia Szeroki Aven, Jaskinia Ciasny Aven, Jaskinia Kręta, askinia Pod Kościołem, Jaskinia Góralska, Jaskinia Psia Klatka, Jaskinia Sadlana i Jaskinia Szklarska.
Najbardziej atrakcyjną turystycznie jaskinią w gminie Jerzmanowice-Przeginia jest Jaskinia Nietoperzowa, czyli Jerzmanowicka. Stanowi ona pomnik przyrody.
Wielki ostrołukowy otwór wejściowy położony na wysokości 447 m n.p.m., prowadzi do korytarzy i komór o łącznej długości 376 m. Jaskinia zdumiewa nie tylko wielkościa - można w niej podziwiać piękne nacieki stalaktytowe tworzące kształty warkoczy i wodospadów, niestety osmolone łuczywem przez nieostrożnych turystów. W jej korytarzach znaleziono ślady człowieka sprzed 70000 lat (środkowy paleolit), zęby i kości zwierząt plejstoceńskich oraz ślady palenisk i narzędzi z okresu kamienia łupanego. Niektóre z tych znalezisk dały nawet nazwę specyficznej formacji - "kulturze jerzmanowickiej" istniejącej około 38000 lat temu. W głębszych partiach jaskini zamieszkują nietoperze, od których wzięła się nazwa jaskini. W 1998 roku w komorach jaskini kręcono sekwencję filmu "Ogniem i mieczem" - scenę porwania Heleny w Czarcim Jarze. Jaskinia znajduje się na terenie prywatnej działki Zygmunta Ferdka (Jerzmanowice, Kolonia I Wschodnia nr bud, 79), który jest organizatorem zwiedzania tel. (012) 3895-395 lub (032) 2922-831, (032)2029-675). Grota jest oświetlona elektrycznie. Długość trasy wynosi 306 m, a czas zwiedzania około 40 minut. Zwiedzając jaskinie można zobaczyć ekspozycję znalezionych w niej kości zwierząt plejstocenu i holocenu, wyrobów krzemiennych neolitu, ceramiki kultur: lendzielskiej, trzcinieckiej, łużyckiej i wczesnego średniowiecza, kości nietoperzy i tzw. perły jaskiniowe. Do dyspozycji turystów jest również mała gastronomia, handel detaliczny wydawnictwami i pamiątkami, pole namiotowe i możliwość organizacji pikników. Oprócz wymienionych jest jeszcze wiele innych jaskiń, którymi usiane są zbocza ostańców wapiennych. Ich liczba jest nieznana.
Te i wiele innych ciekawych miejsc można zwiedzić poruszając się znakowanymi ścieżkami zarówno pieszymi jaki rowerowymi.